Debriefing -yani çözümleme- bir eğitimin, etkinliğin ya da öğrenme deneyiminin en önemli parçasıdır dersem çok da abartmış olmam. Çözümleme ile taçlandırılmayan bir etkinlik, katılımcıların pek çoğunun eğlendiği ama öğrenme olmadığı için boşa geçtiğini hissettiği bir zaman olarak görülüyor.
Başarılı bir çözümlemenin; öğrenme ve katılımı tam anlamıyla gerçekleştiren nokta olduğunu söyleyebilirim. Başarısız bir çözümleme sonunda ise katılımcıların aklı hiç olmadığı kadar karışmakta. O yüzden pek çok uzman en verimli ve en etkili çözümleme yöntemlerini geliştirmek için çalışıyorlar.
Roger Greenaway de bu uzmanlardan bir tanesi ve kendisi çözümleme yöntemlerinden en yaygın olarak kullanılan 4F yöntemini geliştirmiş. Nedir bu 4F yöntemi diye sorarsanız şöyle açıklayabilirim:
Bu yöntemle aktif özetleme/gözden geçirme diye tanımlanan süreçte adım adım ilerliyoruz. Katılımcıların etkinlikle alakalı tüm fikirlerini kontrollü bir şekilde basamak basamak almaya dayanan yöntemin akışı şu ise şu şekilde:
4F Nedir?
Facts (Gerçekler)
Feelings (Duygular)
Findings (Bulgular
Future (Gelecek)
Facts – Ne oldu?
Facts (Gerçekler) basamağı; katılımcıların etkinlik boyunca gördüklerinin, duyduklarının ve dikkatlerini çeken kısımların paylaşması üzerine kurulu. Bu kısımda mümkün oldukça fazla detay almak çok önemli diyor Greenaway, ne kadar detay yüz üstüne çıkarsa sonraki adımlarda ilerlemenin o kadar kolay olacağını söylüyor. Tek soru ile özetlemek gerekirse, “Ne oldu?” sorusu bu kısmı en iyi tamamlayan sorudur.
Feelings – Ne hissettin?
Feelings (Duygular) kısmında ise katılımcıların etkinlik boyunca hissettiği duygular üzerine durulmalı. Katılımcıların etkinlik sırasında hissettiği yoğun duyguları duymak ve bunların öğrenmeyi ketlemesine engel olmak “Feelings” basamağını çok önemli kılıyor. Ek olarak etkinlik boyunca hissedilen duyguların ortaya çıkması, öğrenmenin kalıcı olmasında çok etkili. Çünkü kişi duygular ile öğrendiklerini zihninde eşleştirebiliyor.
“Ne hissettin?” sorusu bu kısmı en iyi tanımlayan sorudur.
Findings – Ne öğrendin?
Findings (Bulgular) basamağında; katılımcıların çıkarımları sorulur ve katılımcıların etkinlikten ve çözümleme kısmından neler öğrendikleri görülür. Öğrendiklerini ve çıkarımlarını paylaşan katılımcılar, diğer katılımcıların da öğrenmelerini etkileyebilirler. Aynı deneyimi yaşamış ve görmüş kişiler öğrenmelerinin farkında olmayabilirler. Bu kısım tüm katılımcıları aynı seviyeye çekmek için çok önemli bir adımdır. Bu kısmın tek soruluk özeti ise “Ne öğrendin?” olacaktır.
Future – Nerede Kullanacaksın?
Future (Gelecek) basamağı; bir önceki adımda katılımcıların paylaştıkları öğrenme çıktılarının nerede kullanabileceklerinin ve bu bilgilerin gerçek hayatta ne işe yaradıklarının konuşulduğu bölümdür. Eylem planı sayılabilecek bu bölümde, katılımcılar geleceğe yönelik düşünmeye yönlendirilir. Bu bölümün tek soruluk özeti ise “Nerede kullanacaksın?” diyebiliriz.
Greenaway’in 4F modeli çözümlemeyi kolay ve etkili bir formül olarak bize sunuyor. Yalnız Greenaway’in bir eleştirisi de var. Bu metodu paylaştığından beri, eğitmenlerin ve kolaylaştırıcıların bu yöntemi adım adım ve kalıplaşmış şekilde uyguladığına şahit olmuş. Aslında aktif öğrenmenin temellerine dayanan bu yöntemin, yaratıcılığın ve akışın önüne geçmesi onu çok rahatsız etmiş. Önerisi ise bu yöntemi uygularken daha yaratıcı olmak ve duruma göre farklı yaklaşımlarda bulunmak.
Mesela ben, eğer yoğun duyguların olduğu bir etkinlikten, simülasyondan çıkıyorsak öncelikle duyguların alınması gerektiğini düşünüyorum. Bu şekilde katılımcıların içerisinde biriken o yoğun duyguların ortaya çıkmasını sağlayarak, çözümlemenin geri kalanında beni engellemesini önlüyorum.
Sizler de bu yöntemi uygularken adım adım takip etmek yerine katılımcılara ve atmosfere göre kendi planınızı yapmalısınız. Aktif öğrenme ancak bu şekilde gerçekten aktif olacak ve katılımcıların paylaşımlarının yapay bir yapı yoluyla değil doğal bir şekilde gelmesini sağlayacaktır.
Sizin en çok kullandığınız çözümleme yöntemi nedir? Bizimle paylaşın, beraber konuşalım.
Comments